„Żołnierze Wyklęci”
ANTYKOMUNISTYCZNE PODZIEMIE ZBROJNE PO 1944 ROKU
czasowa wystawa planszowa Instytutu Pamięci Narodowej
1 września – 30 września 2014
Wystawa pokazuje istnienie konspiracji antykomunistycznej w latach 1944 – 1956, będącej aktem desperackiego protestu przeciwko rządom narzuconym przez sowiecką machinę wojenną. Przywołuje imiona żołnierzy z antykomunistycznego zbrojnego podziemia, którzy zginęli w walce „z nieludzką władzą” – mordowanych podczas tortur, wieszanych w publicznych egzekucjach, skazywanych na katorżniczą śmierć w sowieckich łagrach i polskich więzieniach. Wśród bohaterów tamtych czasów znaleźli się również polegli w walce oraz nieliczna garstka tych, którym zamieniono wyrok śmierci na długoletnie więzienie, i jeszcze mniejsza ilość tych – „szczęśliwców” – których objęła amnestia i udało się im w 1956 roku wyjść na wolność.
Ekspozycja omawia następujące tematy:
– Armia Krajowa na kresach południowo-wschodnich i Nowogródczyźnie po lipcu 1944 roku
– Dokumenty i zdjęcia działaczy Narodowych Sił Zbrojnych (utworzonych we wrześniu 1942 roku
z kilkunastu różnych organizacji wywodzących się z ruchu narodowego), jednej z najbardziej znanych organizacji konspiracyjnych okresu wojennego i powojennego, oraz kilku innych, ideowo im pokrewnych
– Konspiracyjne Wojsko Polskie – organizację utworzoną po rozwiązaniu Armii Krajowej, działającą
w centralnej i zachodniej Polsce (kwiecień 1945 – czerwiec 1946 – działalność w podziemiu do 1954)
– V i VI Brygada Wileńska Armii Krajowej („Brygada Śmierci”) w latach 1944 – 1952 – jedna
z najbitniejszych oddziałów partyzanckich Wileńskiego Okręgu AK
– Działalność lokalnych organizacji antysowieckich i antykomunistycznych (po-AK-owskich)
– Postaci przywódców, których żołnierze skutecznie paraliżowali działalność „władzy ludowej”, zwycięsko walczyli z grupami operacyjnymi NKWD, UB i KBW
– Działacze Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (NZW) – jednej z największych powojennych organizacji antykomunistycznych
– Armia Krajowa na Wileńszczyźnie po lipcu 1944
– Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (WiN) – największa ogólnopolska organizacja niepodległościowa działająca w konspiracji w latach 1945 – 1947, powołana w Warszawie po rozwiązaniu Delegatury Sił Zbrojnych 2 września 1945 roku
