VII Festiwal Nauki

Propozycje spotkań w Muzeum Miejskim „Sztygarka”
w ramach VII Festiwalu Nauki

W dniu 23 marca 2011 r. proponujemy dla uczestników Festiwalu bezpłatne zwiedzanie ekspozycji muzealnych oraz wejście do Kopalni Ćwiczebnej o godzinach: 9.00, 10.00, 11.00, 12.00. W razie potrzeby może to być również dodatkowo godzina 13.00 i 14.00.

Prezentacja multimedialna

dla dzieci – od godz. 9.00 do 10.30
dla młodzieży – od godz. 11.00 do 12.30

Temat: Nowa Gwinea – wojowników raj utracony
Prowadzący – Łukasz Kuśpiel

Niedaleko od Australii leży wyspa przypominająca swoim kształtem prehistorycznego smoka. Jest to Nowa Gwinea, druga po Grenlandii największa wyspa świata. Pośród niedostępnych zakątków dżungli   i w zamkniętych górami dolinach żyje około 2 mln Papuasów, mówiących, jak się szacuje, około 250 językami. Jeszcze do niedawna członkowie wielu plemion papuaskich uważali, że są jedynymi ludźmi na Ziemi i nie mieli pojęcia o istnieniu swoich sąsiadów. Całkiem niedawno odkryto plemiona Kiri-Kiri oraz Fayu, w których z boskim namaszczeniem oddawano cześć przelatującym samolotom.
W ten najbardziej dziki rejon naszego globu wybrała się po raz trzeci Polska Ekspedycja Jaskiniowa, której celem było odkrycie nowych formacji krasowych w centralnej Papui. Obszar speleologiczno – antropologicznej wyprawy do Irian Jaya okazał się wędrówką po prawdziwym raju utraconym. Jest to jedno z ostatnich miejsc na Ziemi, gdzie można jeszcze spotkać ludzi, których życie wydaje się być bliższe naszym wyobrażeniom o czasach prehistorycznych niż jakkolwiek pojętej cywilizacji. Świat opisywany przez Bronisława Malinowskiego w Argonautach zachodniego Pacyfiku
w minimalnym stopniu oparł się globalizacji, aby dotrwać w tym bajecznie zielonym zakątku Ziemi aż do naszych czasów. Ta wręcz neolityczna enklawa przetrwała nie tylko dzięki odległości, dzielącej wyspę od reszty świata, i nieprzyjaznej przyrodzie, ale również ze względu na złą sławę jej mieszkańców, opisywanych zawsze jako okrutni wojownicy, łowcy głów i ludożercy.
W trakcie prelekcji będą pokazywane artefakty z różnych zakątków wyspy. Niektóre prawdziwie szokujące dla człowieka
z kręgu kulturowego cywilizacji zachodu. Zobaczymy m.in. rytualną siekierkę do obcinania palców dłoni, strzały przeznaczone do polowania „na ludzi”, rekonstrukcję mumii wodza Wimintoka Mabeli ze wsi Jivika oraz dziesiątki przedmiotów codziennego użytku papuaskiej rodziny.

Zapraszam serdecznie na spotkanie z żywą archeologią.

Wykład

dla młodzieży – od godz. 13.00  do 14.00
Temat: Neomobilizm – w stulecie narodzin koncepcji tektoniki płyt litosfery
Prowadzący – dr Andrzej Wójcik

W 2011 roku upływa 100 lat od chwili, gdy Alfred Wegener rozpoczął swoje prace nad koncepcją ruchów przesuwnych kontynentów na Ziemi.
Prace te były prowadzone w drugiej połowie XX wieku przez uczonych amerykańskich.
Koncepcja tektoniki litosfery zakłada istnienie sfer charakteryzujących się dużą mobilnością. Wzdłuż nich zachodzą niespodziewanej skali ruchy przesuwne, a ich skutkiem są także powstające trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów.

Wykład z prezentacją multimedialną

od godz. 14.00 do 15.00

 

Historia munduru górniczego na przestrzeni dziejów

Prowadzący – dr inż. Wojciech Preidl, pracownik naukowy Wydziału Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej.

 

W ramach działalności naukowej między innymi prowadzi on wykłady z historii i tradycji górniczych dla studentów I roku Wydziału. Jest członkiem Głównej Komisji Historii i Tradycji Górniczych przy ZG SITG.
Temat może być adresowany zarówno dla młodzieży jak i dorosłych.
Ikonografia obrazująca ubiory górników swoimi korzeniami sięga czasów starożytnych. Najstarsze wyobrażenie „górnika”
w stroju roboczym. Na przykładzie dostępnych autorowi materiałów ikonograficznych zilustrowano jak ubiór górniczy ewaluował od prostych krótkich chitonów przepasanych często sznurem lub pasem poprzez kitle z kapturem, rozpowszechnione w okresie średniowiecza poprzez odrodzenie, kiedy to     w powszechnym użyciu była biała kitla
z kapturem. O galowym mundurze górniczym można mówić dopiero na przełomie XVII i XVIII wieku. Jego początki sięgają czasów panowania Fryderyka Augusta I elektora saskiego, który przyczynił się do powstania munduru galowego typu saskiego (freiberskiego). Również na terenach Królestwa Pruskiego, za panowania Fryderyka II wykształcił się mundur górniczy galowy wzorowany na mundurach wojskowych.
Polski mundur górniczy galowy jest jakby efektem przenikania się tych dwóch podstawowych krojów mundurów. Możemy wyróżnić różne ich kroje w zależności od tradycji panujących w poszczególnych zaborach. Można mówić o kroju mundurów górniczych austriackich, pruskich i rosyjskich. Po odzyskaniu niepodległości przez państwo polskie w 1918 roku, sprawa ujednolicenia munduru stała się priorytetowa dla ówczesnych władz górniczych. Należy podkreślić duże zaangażowanie Stanisława Majewskiego ówczesnego wice prezesa WUG w prace nad opracowaniem kroju galowego i roboczego (służbowego) munduru górniczego. Uwieńczone sukcesem zostały one dopiero po II wojnie światowej, kiedy to decyzją Rady Państwa został wprowadzony ujednolicony wzór munduru górniczego zarówno galowego jak i służbowego.